با نزديك شدن تابستان و افزایش چشمگیر دمای هوا، دغدغه نگهداری صحیح خودروها بیش از همیشه مطرح می‌شود. یکی از بخش‌های حیاتی که در این فصل حساسیت ویژه‌ای نسبت به آن وجود دارد، روغن موتور است. گرمای شدید بر کیفیت روغن موتور تأثیر مستقیم می‌گذارد و می‌تواند عمر موتور را به شدت کاهش دهد، پس لازم است رانندگان با علائم افت کیفیت روغن آشنا باشند و راهکارهای پیشگیری را در نظر بگیرند.
چرا کیفیت روغن موتور در تابستان کاهش پیدا می‌کند؟
هوای گرم تابستان می‌تواند دمای موتور را تا حد زیادی بالا ببرد. روغن موتور وظیفه دارد قطعات داخلی موتور را روانکاری و از اصطکاک جلوگیری کند. در دماهای بالا، ویسکوزیته (گرانروی) روغن کاهش می‌یابد و ممکن است روانکار توان محافظت کامل از موتور را از دست بدهد. همچنین تبخیر سطحی روغن افزایش می‌یابد و احتمال اکسیداسیون و آلوده شدن آن بالا می‌رود.
1. مهم‌ترین علائم افت کیفیت روغن موتور در هوای داغ
۱. کاهش سطح روغن موتور
در گرمای تابستان، تبخیر روغن سریع‌تر صورت می‌گیرد. اگر سطح روغن موتور به طور غیرعادی پایین آمد، مخصوصاً بدون نشتی واضح، یکی از نشانه‌های افت کیفیت و سوختن روغن است.
۲. تغییر رنگ غیرمعمول روغن
روغن موتور سالم رنگی شفاف و روشن دارد (بسته به نوع، ممکن است زرد، کهربایی یا قهوه‌ای باشد). اگر در فصل گرما روغن تیره، شیری‌رنگ یا بسیار کدر شد، می‌تواند نشان‌دهنده اکسیداسیون یا ورود آلودگی و رطوبت به روغن باشد.
۳. کاهش ویسکوزیته
زمانی که روغن در دمای بالا کاملاً رقیق شود و مثل آب به نظر برسد، توان روانکاری را از دست می‌دهد و ممکن است حتی نشتی از اطراف کاسه‌نمدها یا واشرها دیده شود.
۴. صدای غیرمعمول موتور
صدای تق‌تق، ضربه یا اصطکاک قطعات موتور به علت کاهش خاصیت روغنکاری یا وجود آلودگی در روغن اغلب در گرمای زیاد نمایان می‌شود.
۵. افزایش دمای موتور
کارکرد روغن بی‌کیفیت سبب می‌شود انتقال حرارت خوبی نداشته باشد و موتور بیش از حد داغ شود یا عقربه دمای آب موتور به ناحیه قرمز نزدیک شود.
۶. افت شتاب و کارایی خودرو
موتوری که به خوبی روغنکاری نشود، افت بازدهی پیدا می‌کند و شتاب و قدرت آن کاهش می‌یابد.
۷. بوی سوختگی از موتور
گرمای زیاد و روغن کهنه یا بی‌کیفیت ممکن است باعث ایجاد بوی سوختگی در موتور یا حتی خروج دود از درپوش روغن شود.
2. عوامل تشدیدکننده افت کیفیت روغن موتور در تابستان
- رانندگی‌های طولانی و پرترافیک
- استفاده از روغن نامناسب برای فصل گرم یا شرایط اقلیمی
- عدم تعویض به موقع روغن و فیلتر
- استفاده از روغن‌های تقلبی یا بی‌نام‌ونشان
- نگهداری خودرو در فضای روباز و زیر آفتاب مستقیم
3. راهکارهای پیشگیری از افت کیفیت روغن موتور در گرمای تابستان
الف) انتخاب روغن مناسب فصل و محدوده دمایی
حتماً براساس دفترچه خودرو و توصیه تولیدکننده، روغنی با ویسکوزیته مناسب تابستان (مانند 10W-40 یا 20W-50) انتخاب کنید. روغن‌های خیلی رقیق مخصوص زمستان برای تابستان مناسب نیستند.
ب) بررسی منظم سطح و رنگ روغن موتور
دسته کم هر دو هفته یکبار و پیش از سفر، سطح و ظاهر روغن را بررسی کنید. هرگونه تغییر رنگ یا کاهش سطح را جدی بگیرید.
ج) تعویض به موقع روغن و فیلتر
در تابستان به‌ویژه سفرهای طولانی یا ترافیک بالا، بهتر است روغن و فیلتر را زودتر از موعد درج‌شده در دفترچه تعویض کنید، حتی اگر کیلومترشمار به عدد مشخص نرسیده باشد.
د) استفاده از محصولات استاندارد و معتبر
از خرید روغن‌های بی‌کیفیت یا ارزان‌قیمت و بدون مجوز بپرهیزید. روغن‌های اصلی و دارای تاییدیه‌های فنی معتبر، در مقابل حرارت، پایداری بیشتری دارند.
هـ) پارک خودرو در جای سایه و خنک
تا جای ممکن خودرو را زیر سقف یا سایه‌بان پارک کنید تا در معرض تابش مستقیم آفتاب نباشد و فضای موتور داغ نشود.
و) بررسی نشتی‌ها و سرویس سیستم خنک‌کننده
با چک کردن منظم خودرو، از سلامت واشرها، کاسه‌نمدها و سیستم خنک‌کننده مطمئن شوید تا روغن به بیرون نشت نکند و دمای موتور کنترل شود.
در گرمای تابستان، توجه به کیفیت و سلامت روغن موتور ضروری‌تر از همیشه است. افت کیفیت روغن موتور می‌تواند منجر به آسیب جدی به قطعات داخلی، کاهش عملکرد خودرو و افزایش هزینه‌های تعمیر شود. با رعایت توصیه‌ها و راهکارهای ساده و عملی می‌توانید از بروز مشکلات جلوگیری کنید و تابستانی بی‌دغدغه برای خود و خودروی‌تان رقم بزنید.
